Δημοσκόπηση: τέσσερεις στους πέντε Έλληνες υπέρ των Δημοψηφισμάτων

Η εταιρεία “aboutpeople” διενήργησε δημοσκόπηση τον Ιούνιο του 2017 με αφορμή τα δύο χρόνια από το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015. Η δημοσκόπηση έγινε για λογαριασμό της δωρεάν εφημερίδας “Athens Voice” και έγινε σε 601 άτομα. Η δημοσίευση (εδώ) δεν παρουσιάζει περισσότερα δημογραφικά στοιχεία του δείγματος, ούτε πόσοι ήταν αυτοί που αρνήθηκαν να απαντήσουν, ένα σημαντικό στοιχείο για τη γενικευσιμότητα των αποτελεσμάτων.

Η πρώτη ερώτηση αφορούσε την άποψη των συμμετεχόντων γενικά για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για “σημαντικά ζητήματα που αφορούν την πορεία της χώρας”. Οι απαντήσεις ομαδοποιήθηκαν σε 3 κατηγορίες: Υπέρ (“Υπέρ” και “Μάλλον υπέρ”), Κατά (“Κατά” και “Μάλλον κατά”) και ΔΓ/ΔΑ. “Υπέρ” της διεξαγωγής δημοψηφισμάτων ήταν συνολικά το 79.3% των ερωτηθέντων, ενώ “Κατά” το 20,6%. Δεν απάντησε μόλις το 1.6%, ποσοστό τόσο μικρό που δείχνει ότι η κοινή γνώμη έχει διαμορφωμένη άποψη για την αναγκαιότητα διεξαγωγής δημοψηφισμάτων.

Είναι εντυπωσιακό επίσης, ότι στις υποκατηγόριες γυναίκες/άνδρες και Αττική/Περιφέρεια, υπέρ των δημοψηφισμάτων βρίσκεται σταθερά ένα 78-80%, με μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ όσων είναι βεβαίως και μάλλον υπέρ. Στις ηλικιακές υποκατηγορίες, όσοι είναι 55 ετών και άνω έχουν το χαμηλότερο συνολικό ποσοστό   “υπέρ”, ωστόσο παραμένει κοντά στο 68%, ενώ στις άλλες δύο κατηγορίες 18-34 και 35-54 ετών, το ποσοστό εκτοξεύεται στο 85%. Ειδικά δε, οι ερωτηθέντες με ηλικίες 35-54 έτη εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό όλων των υποκατηγοριών που είναι ανεπιφύλακτα υπέρ των δημοψηφισμάτων με ποσοστό 66%. Πρακτικά σημαίνει ότι 2 στους 3 πολίτες των πιο παραγωγικών και δυναμικών ίσως στρωμάτων του πληθυσμού τάσσονται ανεπιφύλακτα υπέρ των δημοψηφισμάτων.

Ως προς τα υπόλοιπα τρία ερωτήματα, το 56% πιστεύουν ότι “κακώς” έγινε το δημοψήφισμα του 2015 έναντι του 34% που απάντησε “καλώς” (πάλι οι πολίτες 35-54 ετών ήταν περισσότερο θετικοί σε ποσοστό 40%), το οποίο εν μέρει εξηγείται από το ότι περίπου οι μισοί πολίτες (51.4%) πιστεύουν ότι μάλλον έβλαψε τη χώρα, 38% ότι ούτε έβλαψε, ούτε ωφέλησε και μόλις 7.3% ότι μάλλον την ωφέλησε. Τέλος, στην ερώτηση εάν είναι υπέρ της Ε.Ε., “ναι” απάντησαν το 62% των ερωτηθέντων, μειωμένο από το 70.3% του Ιανουαρίου του 2016.

Το δημοσκοπικό ερώτημα για τα δημοψηφίσματα είναι ασαφές, οπότε είναι δύσκολο να εξαχθούν συμπεράσματα σε βάθος. Η λέξη “δημοψήφισμα”, ως γνωστόν, έχει σύνθετο περιεχόμενο στα ελληνικά καθώς καλύπτει και τα δημοψηφίσματα που διενεργούν η Πολιτική και Πολιτειακή ηγεσία (plebiscite – όπως, π.χ. το δημοψήφισμα του Ιουλίου ’15) και τα δημοψηφίσματα πρωτοβουλίας πολιτών (referendum) οπότε δεν γνωρίζουμε εάν οι πολίτες θέλουν να επιλέγουν οι ίδιοι πότε και για ποιά θέματα θα ερωτηθούν. Επίσης είναι άγνωστο εάν οι πολίτες επιθυμούν δημοψηφίσματα με δεσμευτικό αποτέλεσμα ή απλώς συμβουλευτικό, ή τι πιστεύουν για τα δημοψηφίσματα επί οικονομικών θεμάτων, κάτι που συνήθως είναι αντικείμενο έντονης διχογνωμίας. Οι λεπτομέρειες αυτές, θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει τις προτιμήσεις σε επιμέρους ζητήματα αλλά θα αποσαφήνιζαν επίσης τι ακριβώς ζητούν οι πολίτες.

Ένα όμως είναι βέβαιο. Ακόμη κι αν είναι ασαφές μέχρι ποιού σημείου θα φτάνει η παρέμβασή τους, οι πολίτες ζητούν [ή καλύτερα, ΑΠΑΙΤΟΥΝ, με το συντριπτικό 80%] να έχουν λόγο για αποφάσεις που λαμβάνονται σε σημαντικά ζητήματα. Είναι ασαφές το τι ακριβώς σημαίνει “σημαντικά ζητήματα” και ποιός το αποφασίζει κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποσαφηνιστεί μέσα από δημόσιο διάλογο. Λογικά, θα μπορούσε να αρχίσει από τα υποχρεωτικά (Συνταγματικά) δημοψηφίσματα για προκαθορισμένα θέματα όπως, π.χ. Συνταγματικές Αναθεωρήσεις ή κύρωση διεθνών συμφωνιών.

Επιπλέον, πρέπει να σταθούμε σε ακόμη ένα σημείο της δημοσκόπησης. Αν και πάλι δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες, παρά τη μεγάλη υποστήριξη στα δημοψηφίσματα για “σημαντικά” θέματα, οι πολίτες πιστεύουν με οριακή αλλά σαφή πλειοψηφία, ότι κακώς έγινε το δημοψήφισμα του Ιουλίου. Με δεδομένο ότι αφορούσε ένα σημαντικότατο ζήτημα, μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι οι πολλοί πολίτες λένε “κακώς” επειδή η ποιότητα του δημοψηφίσματος ήταν χαμηλή (μικρή περίοδος διαβούλευσης, ασαφές ερώτημα, αμφιλεγόμενη υλοποίηση της απόφασης) και επειδή δεν επαναλήφθηκε μετά τη νέα “βελτιωμένη”(;) συμφωνία με τους δανειστές. Αυτό όμως αποδεικνύει, αφενός ότι παρά την αρνητική εμπειρία του 2015 οι πολίτες γνωρίζουν ότι υπάρχουν δυνατότητες για πολύ καλύτερη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, αφετέρου δε, ότι η θετική άποψη για τα δημοψηφίσματα δεν αλλοιώνει την κριτική τους στάση απέναντι στο δημοψήφισμα του Ιουλίου. Το σημείο αυτό είναι μία σαφέστατη ένδειξη της ωριμότητας των πολιτών, παρά τις περί του αντιθέτου, ολιγαρχικού τύπου, κινδυνολογίες.

Κλείνοντας, το μήνυμα που μένει από τη δημοσκόπηση είναι ότι παρά την αρνητική εμπειρία του Ιουλίου του 2015 οι πολίτες εκδηλώνουν με συντριπτικό ποσοστό την εμπιστοσύνη τους στο θεσμό και τη βούληση τους να ενταχθεί στο πολιτικό μας σύστημα. Ακόμη πιο ενθαρρυντικό είναι ότι η υποστήριξη των δυναμικών τμημάτων της κοινωνίας είναι ακόμη μεγαλύτερη. Ακούνε άραγε οι “Αντιπρόσωποι” μας;

Χρίστος Δαγρές